William O’neil: Thị trường chứng khoán không hề thay đổi hàng trăm năm qua (p2)

Phỏng vấn ông William O’neil: người phát minh phương pháp CANSLIM

Tiếp theo phần trước
Điều gì xảy ra khi tổn thất của họ quá lớn, tầm vượt mức 60%?
Lúc đó, một vài người sẽ hoảng sợ, bán đi toàn bộ cổ phiếu và không bao giờ dám quay trở lại thị trường nữa. Họ sẽ nói là chứng khoán không phù hợp cho họ – khá là đáng tiếc vì họ không dành ra một chút thời gian để ngồi xuống, bình tĩnh lại và xem lại mình đã sai ở đâu. Cách duy nhất để bạn có thể trở nên giỏi hơn ở một lĩnh vực nào đó là tìm ra những sai lầm của mình và sửa chữa. Bạn sẽ làm được điều này bằng cách tự viết ra một vài quy luật cho bản thân. Tôi nghĩ rằng, sau biến động năm 2000, hầu hết mọi người nên phán đoán dựa trên các biểu đồ mỗi lần họ mua và bán mỗi một cổ phiếu và ghi lại những cổ phiếu mà họ đã chịu lỗ. Bắt đầu tự viết nên những quy luật hiệu quả hơn và theo chúng đến cùng. Tôi tuân thủ tuyệt đối quy luật 8%. Mỗi khi tôi thấy giá trị giảm 8% so với số tiền tôi bỏ ra cho một cổ phiếu nào đó, tôi sẽ cắt lỗ. Đó là cách duy nhất tôi tự bảo vệ mình khỏi nguy cơ mất tới 50%.
Mỗi một ấn phẩm của tờ báo Investor’s Business Daily đều đăng 1 bài với tiêu đề “10 bí mật dẫn đến thành công”. Vậy thái độ lạc quan của nhà đầu tư đóng vai trò quan trọng như thế nào?
Sự lạc quan rất quan trọng đối với cả cuộc sống cá nhân và công việc, nhưng tôi không nghĩ nó thật sự quan trọng trong thị trường chứng khoán. Thật ra, nó còn có thể trở nên cực kì nguy hiểm. Bạn cần phải thực tế. Suôn sẻ là suôn sẻ mà biến động là biến động. Thị trường chứng khoán vô cùng phức tạp và tôi không nghĩ là lạc quan là một thứ thiết yếu có thể giúp tình huống khá hơn. Thực tế thì, rất nhiều người hi vọng và hưng phấn về một điều gì đó mà trong khi đó đáng ra họ phải nhận ra rằng, có thể cổ phiếu của họ đang trong tình huống bất ổn. Họ nên cảm thấy sợ thì đúng hơn.
Ông có nói đến phạm trù sự nguy hiểm của thái độ lạc quan trên thị trường. Điều đó có đồng nghĩa với việc ông cho rằng toàn bộ cổ phiếu đều là sự đầu tư không có lợi?
Đúng, trừ khi giá trị của chúng tăng. Như tôi được biết, sự thật là chẳng có cổ phiếu nào tốt trừ khi chúng có thể chứng minh rằng chúng đang tạo ra lợi nhuận cho bạn. Nhiều người sẽ nói với bạn rằng cổ phiếu mà họ đang nắm giữ rất tốt, rất khả quan vì họ đang thu được cổ tức từ chúng. Nhưng giá của những cổ phiếu đó có thể đang bị giảm tới 20% hoặc 30%. Những nhà đầu tư này đang không thực tế. Họ đang phá sản. Họ đã sai lầm khi đầu tư vào cổ phiếu đó và họ không nên chỉ nói rằng đó là cổ phiếu tốt, bởi vì nó còn có thể xuống thấp hơn nữa.
Vậy thì làm thế nào để nhận biết được công ty nào có khâu quản lý tốt, lợi nhuận gia tăng, sản phẩm mới,v.v?
Sẽ luôn tồn tại những công ty đang “ăn nên làm ra” và có sản phẩm chất lượng, nhưng khi bạn đang ở trong thị trường Bear Market, gần như không có điều gì có thể chắc chắn vì áp lực đè lên thị trường còn lấn át cả những cái tên có uy tín.
Vậy chúng ta có thể làm gì?
Chúng tôi rút lại thành những ý đơn giản như thế này. Chỉ có ba điều bạn phải làm để thành công trên thị trường. Đầu tiên, bạn phải tìm những cổ phiếu tốt nhất trong tập đoàn lớn mạnh nhất. Nhìn vào biểu đồ các cổ phiếu cụ thể và mua khi chúng nổi lên khỏi vùng bases và bắt đầu có chuyển biến lớn. Một vùng baseslà một phạm vi thống nhất chặt chẽ – kéo dài từ 8 tuần đến 15 tháng – trong đó giá được giới hạn trong một phạm vi giá nhất định. Thứ hai, bạn phải có những quy tắc bán ra cho bạn biết khi nào nên bán cổ phiếu để lấy lợi nhuận. Những quy tắc bán nên được dựa vào việc bán ra khi cổ phiếu có dấu hiệu rủi ro, có khả năng bị cắt lỗ, hoặc có dấu hiệu cho thấy chứng khoán đó sắp đi đến điểm khó khăn nhất. Các quy tắc bán 8% là chìa khóa cho trường hợp thứ hai. Thứ ba, bạn phải có khả năng phân tích thị trường. Xác định xem thị trường đang đi lên hay đi xuống, hay chứng khoán hoặc thị trường có đang được phân phối không. Bằng cách đọc trang general market trên tờ IBD mỗi ngày, cộng với cột “The Big Picture” diễn giải các chỉ số hàng ngày, các nhà đầu tư sẽ có thể theo kịp với diễn biến thị trường và tìm hiểu làm thế nào để phân tích, giúp họ có thể dự báo trước khi bán ra. Nhiều người trong số các nhà quản lý ngân quỹ trong công ty cổ phần của chúng tôi đã đầu tư vào trái phiếu kho bạc từ tháng 9 năm 2000 đến tháng 3 năm 2001 vì các chỉ số cho thấy thị trường đang được phân phối khiến họ lo lắng. Nhưng một khi thị trường bắt đầu bình thường trở lại thì các nhà đầu tư nên quay trở lại và bắt đầu mua cổ phiếu. Hầu hết các nhà đầu tư không sử dụng ba phương pháp này cùng với nhau. Họ chỉ có một số ý tưởng về cách chọn mua cổ phiếu, nhưng họ không biết cách bán nó, đó là lý do tại sao họ gặp quá nhiều khó khăn. Họ không có quy tắc, không có thủ tục, không có hệ thống, không có phương pháp; họ chỉ cần mua, hy vọng, và ảo tưởng rằng tất cả mọi thứ sẽ tốt đẹp.
Những yếu tố kinh tế vĩ mô như lãi suất và tỉ lệ thất nghiệp có tầm quan trọng như thế nào khi nói đến việc lựa chọn cổ phiếu?
Chúng tôi thấy rằng các số liệu thống kê kinh tế có rất ít vai trò với thị trường; sự giảm giá của thị trường và dự đoán ba, sáu, hoặc chín tháng trước. Nhìn chung, thị trường chứng khoán đã bắt đầu khủng hoảng trước khi nền kinh tế thực sự yếu kém. Tương tự như thế, thị trường bắt đầu hồi phục trước khi nền kinh tế được cải thiện. Bạn không thể dự đoán trước thị trường sử dụng các biến kinh tế vĩ mô. Rất nhiều nhà chiến lược sử dụng số liệu thống kê kinh tế, nhưng các mô hình của chúng tôi thì ngược lại. Chúng tôi nhận thấy bản thân thị trường dự đoán nền kinh tế trong tương lai, trái ngược với ý kiến là nền kinh tế dự báo trước thị trường. Tuy nhiên thì tác động của lãi suất là rất quan trọng.
Thế thì ông xem xét những biến số nào của thị trường?
Điểm khởi đầu cho việc giải thích thị trường là xác định xu hướng của nó. Xác định xem thị trường đang trong xu hướng tăng mạnh – một giai đoạn bull phase – hay xu hướng giảm mạnh – một giai đoạn bear phase. Chúng tôi nghĩ rằng các biến số quan trọng nhất để theo dõi là mức mở rộng trung bình của thị trường – chỉ số Dow Jones Industrial Average (DJIA), chỉ số Standard & Poor 500 (S & P), và chỉ số Nasdaq. Trong IBD, trên trang thị trường chung của chúng tôi, chúng tôi có cột “The Big Picture”. Nó đúng là hàng đầu trong việc phân tích thị trường vào tháng 3 năm 2000 và một lần nữa vào tháng Chín 2000.Thứ hai, về cố gắng để giải thích thị trường, bạn cần xem cách các cổ phiếu vượt trội đang biểu hiện như thế nào. Một năm trước, trong chu kỳ tăng trưởng của thị trường, Microsoft,  Cisco, Sun Microsystems là những cổ phiếu hoặc đang tăng hoặc có vấn đề. Nhận thức được những biểu hiện này là bước tiếp theo của bạn.Sau đó làm chúng ta nhìn vào lãi suất và tỷ lệ chiết khấu của Fed. Chúng tôi thành công chỉ bằng cách biết làm thế nào để phân tích thực tế và các chỉ số thị trường hàng ngày.Có cả một chương trong 24 bài học thiết yếu chỉ cho bạn cách để giải thích các chỉ số chính, ngày phân phối, và ngày follw-through. Có thể phức tạp một chút, nhưng nó có thể cứu sống bạn nếu bạn tìm hiểu cách giải thích chúng. Tất nhiên, nếu bạn không muốn tốn thời gian, bạn có thể chỉ cần đọc “The Big Picture.”
Hiện nay nhiều người gọi là giai đoạn bear period, mặc dù một số người khác cho là không thuyết phục. Các nhà đầu tư nên làm gì với tiền của họ trong giai đoạn như thế này?
Tôi sẽ không nói rằng đây là thị trường bear market. Tôi sẽ nói rằng nó đã chạm đáy. Chúng tôi đã bước ra khỏi thị trường bear market kéo dài một năm. Nó bắt đầu vào tháng 3 năm 2000 và chúng tôi nghĩ rằng kết thúc vào tháng 3 năm 2001. Tất cả các tín hiệu và chỉ dẫn của chúng tôi phản ánh điều này. Có một ngày follow-through quanh 10 tháng 4 năm đó, khi thị trường đã tăng vài phần trăm điểm vì số lượng cổ phiếu tăng lên. Đó không phải là ngày đầu tiên nhưng là ngày thứ tư hoặc thứ năm, xảy ra trên tất cả các chỉ số. Cũng có những chỉ số follow-through chỉ vài ngày sau đó. Chúng tôi sử dụng kỹ thuật này để giải thích các con số trung bình, và khiến chúng tôi tin rằng thị trường mới, thị trường tăng nhưng chuyển biến chậm hơn bắt đầu vào ngày 10 tháng 4 năm 2001.
Xem xét làm thế nào để cảnh báo mọi người về thị trường, đó là chắc chắn sẽ tạo nên một tin tức hay.Lịch sử cho thấy rằng trong thời kỳ xấu nhất của thị trường bear market, tất cả mọi người đều sợ hãi. Tin tức luôn luôn tồi tệ, người thì bị phá sản, có vấn đề ở nước ngoài, rất nhiều lo ngại, kinh doanh công nghệ cao cũng khó khăn, v…v… Điều này là bình thường và nó có nghĩa là thị trường đang kỳ vọng trở lại. Nếu bạn nhìn vào biểu đồ, bạn có thể thấy rằng tất cả các chỉ số đều có mẫu “cup with handle”. Vào cuối tháng 4 năm 2001, chúng ra khỏi mô hình này, nhưng thị trường đã trải qua một giai đoạn thiệt hại nghiêm trọng, vì thế các nhà đầu tư sẽ mất thời gian để thực hiện bất kỳ sự cải tiến nào. Rất nhiều lỗ hổng phải được sửa chữa. Rất nhiều các cổ phiếu công nghệ cao vẫn là giảm đáng kể từ mức giá cao. Bạn phải đi thật chậm trong thị trường này vì sẽ mất rất nhiều thời gian để tình hình được cải thiện. Nếu bạn muốn đầu tư chất lượng cao, bạn phải biết rõ bạn đang làm gì.
Cụ thể là như thế nào?
Ngày nay, bạn không muốn tham gia vào các ngành công nghệ cao không ổn định, vì có thể rất mạo hiểm. Đó đúng hơn là một thị trường bình ổn nhưng tích cực, không phải là một thị trường bear market.
Rõ ràng, IBD và trang web của ông, investors.com, đã góp phần lớn cung cấp thông tin và lời khuyên cho các nhà đầu tư riêng lẻ. Nhưng điều gì khiến những người đang ở vị trí đầu tư làm như vậy?
Tôi nghĩ rằng hầu hết mọi người đều đầu tư với sự sợ hãi và thiếu tự tin. Họ có thể nghe được câu chuyện năm ngoái có những người đã mất rất nhiều tiền vì vậy họ lo sợ. Nếu bạn không biết bạn đang làm những gì, bạn có thể ngay lập tức đối mặt với vấn đề. Rất nhiều người bị mất nhiều tiền năm ngoái. Nhưng nếu họ sẵn sàng ngồi xuống, đọc và nghiên cứu, họ có thể có những khoản đầu tư tốt hơn bởi vì thông tin luôn luôn có sẵn. Tại IBD chúng tôi cung cấp đĩa CD-ROM, các lớp học, sách và tài liệu. Tôi có hai cuốn sách nếu mọi người sẵn sàng đọc, họ có thể sử dụng những thông tin trong đó để sử dụng cho mình. Bạn nên tìm hiểu mình nên làm gì, bởi vì đó là tiền của chính bạn. Hiện có hàng ngàn người đã kiếm được khá nhiều tiền chỉ bằng cách học và nghiên cứu tài liệu của chúng tôi. Nhưng bạn phải thực sự để tâm đến việc đó.
Bạn quan tâm: học đầu tư chứng khoán, học chơi chứng khoán, học chứng khoán cơ bản, khóa học chứng khoán