Hỏi: Tôi vẫn tự nhận với bạn bè tôi là nhà đầu tư giá trị. Tôi tham gia vào thị trường vào đầu năm 2013, dĩ nhiên trước khi tham gia thị trường tôi đã trang bị cho mình ….một tủ sách . Tôi đặc biệt chú ý tới nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett và thực tế tôi đã mua 5 quyển sách nổi tiếng về đầu tư của ông….thật tuyệt vời, tôi nghĩ cuộc đời mình sẽ thay đổi và chẳng mấy chốc mình sẽ trở thành triệu phú đầu tư như bao kẻ khác.
Từ đầu năm 2013 tới giữa năm 2014 tôi đã chiến thắng , tuy rất chật vật và thành quả thì chấp nhận được đối với 1 kẻ tay mơ như tôi (tôi thắng 15% trong một năm rưỡi)….trong lòng tôi dấy lên một hy vọng mãnh liệt , lần tìm các lỗi trong nhật ký giao dịch do tôi viết hằng ngày (như anh gợi ý với tôi ngày xưa) tôi thấy tôi thật mâu thuẫn, dù là đã đầu tư theo quan điểm giá trị và dặn mình không nhảy ra nhảy vô nhưng tôi vẫn chứng nào tật đấy phạm sai lầm này rất nhiều lần làm cho lợi nhuận của tôi chỉ còn 30% so với lý thuyết. Không những thế khá nhiều mã xét về quan điểm giá trị thì rất nên đầu tư nhưng thực tế vì những mã “ tốt” này mà tôi đã mất đi hơn nửa lợi nhuận. Anh hãy giải thích cho tôi hiện tượng này , hiện nay tôi đang bối rối vì khối giá trị mà tôi đầu tư trong nửa năm nay đã làm tôi bay hết hơn nửa trên sàn …
Đáp: Trường phái đầu tư giá trị đã mang lại nhiều tỷ phú và triệu phú trên thế giới, đó là điều không phải bàn cãi. Tuy nhiên trong bất kỳ công thức nào cũng có bí kíp của nó. Giả sử đặt mình vào vị trí của Buffett theo anh , nếu tìm được một mã cổ phiếu nào tốt có phải Buffett sẽ đầu tư ngay hay không? Chắc chắn là KHÔNG, trong các cuốn sách của mình Buffett có nói bóng gió là nghề đầu tư này rất chán nản vì nó có một giai đoạn là chờ đợi hay “rình rập”, nhà đầu tư mới như anh thực sự chưa có bản lĩnh để làm điều này tốt được, bởi vì anh còn thiếu “ giờ bay “ hay nói cách khác anh còn tâm lý của đám đông trong người rất đậm đặc. Đôi khi, ngồi một mình ta phân biệt ta khác đám đông khác, cái này mọi người đều nghĩ thế và đều sai… thực tế ta và đám đông là một.
Theo anh đám đông có tư duy theo các quy luật giá trị và các quy luật kinh tế (tức là rẻ thì mua và đắt thì bán) hay không? Câu trả lời là KHÔNG. Giả sử như khi giá lên cao thì khối lượng giao dịch cũng lớn và khối lượng sẽ lớn nhất khi giá ở “đỉnh” chứ không phải ở “đáy”… Hay nói cách khác con người ta khi giao dịch thì lòng tham và nỗi sợ hãi sẽ ngự trị chứ không phải là các hiểu biết kinh tế. Phải trải qua một thời gian khá dài chúng ta mới chiến thắng được tâm lý đám đông ẩn chứa trong mình. Cho nên đối với nhà đầu tư non trẻ đầu tư theo giá trị khó thành công hơn các công thức đầu tư khác.
Hỏi: Tôi có tham gia vào các hoạt động xã hội trong đó tôi gặp nhiều nhà đầu tư kỳ cựu. Họ luôn khuyên tôi không nên nhìn bảng giá cả ngày vì như thế rất mệt và không hiệu quả dễ có quyết định sai lầm… tôi không hiểu nếu họ không nhìn bảng giá thì làm sao đầu tư được, nhỡ trong quá trình giao dịch có một tin gì đó lớn ảnh hưởng tới toàn thị trường, mình thì không biết gì… chắc lúc đó đang uống bia thì có phải mình sẽ mất sạch cơ nghiệp trong một nốt nhạc hay không?
Đáp: Vâng, đây quả là vấn đề nan giải đối với nhà đầu tư mới , về cơ bản nhà đầu tư mới theo dõi và chạy theo thị trường chứ không dự đoán trước. Theo dõi nhiều thành thói quen không theo dõi không chịu được. Nhưng thực tế các nhà đầu tư có kinh nghiệm sẽ giao dịch theo cái mà họ dự đoán chứ không chạy theo thị trường cho nên việc theo dõi giá gần như không giúp họ được nhiều, họ tập trung vào việc nghiên cứu để dự đoán chứ không theo dõi bảng giá để phản ứng nhanh với thị trường, như Buffett nói đại ý là đôi khi lười biếng lại đem lại lợi nhuận cao hơn đám đông.
Tôi thật sự không hiểu ?
Nhà đầu tư mới cho rằng thị trường này lên xuống theo các thông tin nhà đầu tư kinh nghiệm vừa nghiên cứu thông tin nhưng còn biết thêm là thị trường này chuyển động theo các quy luật và chu kỳ tâm lý, họ đã trải nghiệm trả giá và dày dạn trong những vấn đề mang tính nhận thức này , họ tin vào phán đoán của mình hơn là tin vào các thông tin kinh tế, họ giao dịch theo một công thức nào đó, trong các công thức này thực ra là các chu kỳ và các đặc tính của chu kỳ mà họ đầu tư… họ thường chọn các chu kỳ tương đối dài để đầu tư nhà hạ hơn là việc hằng ngày phải xử lý thông tin dự đoán lên xuống và mỗi khi nhận định sai thì lại làm lại bài toán từ đầu… như vậy đối với nhà đầu tư nhỏ lẻ họ phải giải nhiều bài toán hơn , trong khoảng thời gian gấp gáp hơn và các dữ liệu mù mờ hơn những nhà đầu tư trung và dài hạn.
Làm sao họ kiểm soát được giá ?
Họ theo dõi giá trong một biên độ nhất định và sẽ có phản ứng khi biên độ này báo động hay nói cách khác họ không phản ứng ngay với giá của thời điểm (bạn biết đấy ở một thời điểm thì giá chịu nhiều yếu tố tác động nên rất khó dự đoán nhưng trong một khoảng thời gian dài thì thường nó chuyển động theo quy luật nên dự đoán dễ dàng hơn). Người ta chỉ phản ứng khi giá chuyển hướng, lúc đó các quy tắc và nguyên lý bị vi phạm và họ sẽ phản ứng kịp thời. Trong hầu hết thời gian giá chạy theo một tốc độ nhất định, nhà đầu tư kỳ cựu sẽ theo dõi tốc độ này chứ họ không quan tâm nhiều lắm chính xác là giá đang là bao nhiêu, điều này giúp não của họ nhàn và khỏe hơn những người quan tâm tới chi tiết giá. Thường ở những vùng đảo chiều bao giờ giá cũng có các modul điển hình báo trước cho nhà đầu tư nguy hiểm tiềm ẩn trong thời gian tới .
Như vậy ta cần quan tâm tới các mô hình tâm lý khi thị trường chuẩn bị đảo chiều ?
Vâng chính xác là như vậy, mô hình này xuất hiện theo quy luật nên không nhất thiết lúc nào cũng ôm bảng giá…họ dùng thời gian ôm bảng của nhà đầu tư mới để thư giãn vui chơi và nghiên cứu quá khứ… Vì sao lại vậy… vì: Tương lai chỉ là hình bóng của quá khứ mà thôi !!!