7 hành vi tâm lý sai lầm trong đầu tư tài chính

7 hành vi tâm lý sai lầm trong đầu tư tài chính

Thành bại trong đầu tư được quyết định bằng nhiều yếu tố như: kỹ năng phân tích, kiến thức đầu tư, kinh nghiệm giao dịch … Tuy nhiên, rất ít người nhắc tới hoặc đang cố lờ đi một yếu tố khác có tầm quan trọng không kém đó là khả năng kiểm soát tâm lý trong đầu tư. Theo Business Insider, hành vi tâm lý sai lầm trực tiếp tạo ra khoản mục đầu tư kém hiệu quả. Bài viết sẽ nhanh chóng giúp bạn nhận ra 7 tâm lý phổ biến và phần nào lý giải các quyết định sai trong quá khứ của bạn.

1. Tự tin thái quá

Nhiều nhà đầu tư tin rằng họ là những nhà đầu tư xuất sắc, họ có thể chiến thắng thị trường. Tự tin thái quá là hành vi phổ biến nhất. Nó khiến bạn đặt quá nhiều niềm tin vào khả năng của bạn để dự đoán kết quả đầu tư. Nhà đầu tư quá tự tin thường coi nhẹ việc đa dạng hóa danh mục và do đó họ dễ bị ảnh hưởng bởi biến động của giá cổ phiếu và thị trường chung.

2. Tư duy chắp vá

Tư duy chắp vá (hay tư duy neo vào thông tin cũ) là một khái niệm có liên quan đến tự tin thái quá . Ví dụ như, ban đầu bạn đưa ra quyết định đầu tư dựa trên những thông tin có sẵn của bạn lúc đó. Sau đó, bạn nhận được thông tin khác, ảnh hưởng đến dự báo ban đầu của bạn. Nhưng thay vì tiến hành phân tích mới, bạn chỉ sửa lại những phân tích cũ của bạn .
Bạn đang tư duy theo lối mòn, phân tích chắp vá của bạn sẽ không phản ánh đầy đủ các thông tin mới. Đây là nguyên nhân khiến cho nhà đầu tư bị rối với những thông tin mới.

3. Quy chuẩn hóa “Nhà đầu tư tập hợp những điều sai lầm lại với nhau”

Một công ty công bố thông tin tốt như doanh thu hàng quý của doanh nghiệp luôn đạt vượt mức kế hoạch hàng năm. Thông tin này làm bạn tiếp tục giả định doanh thu trong thời gian tới cũng sẽ tiếp tục tốt như vậy.
Đây được gọi là lỗi quy chuẩn hóa: Bạn sẽ sai lầm khi nghĩ một điều đã từng xảy ra thì tương lai cũng sẽ xuất hiện điều tương tự. Ở Việt Nam,  đa số đều kì vọng sẽ kiếm tiền từ thị trường chứng khoán vào các dịp: giáng sinh, tết dương lịch, báo cáo ngân sách hàng năm nhưng thật ra thị trường không luôn luôn tăng vào các dịp này. Không phải lịch sử sẽ luôn luôn lập lại. Tốt nhất là: “Hãy để thị trường dẫn dắt chúng ta”.

4. Ác cảm với thua lỗ

“Nhà đầu tư căm ghét việc mất tiền”
Ác cảm của sự thua lỗ hay miễn cưỡng chấp nhận thua lỗ, có thể dẫn đến khoản lỗ lớn hơn cho nhà đầu tư. Ví dụ, một trong những khoản đầu tư của bạn có thể giảm 20% vì lý do tốt. Quyết định tốt nhất có thể là quên đi thua lỗ và đầu tư tiếp. Nhưng bạn lại không thể làm cho giá chứng khoán tăng trở lại .
Những suy nghĩ tiếp theo sẽ nguy hiểm bởi vì nó thường dẫn đến những thua lỗ lớn hơn. Hành vi này là tương tự như các con bạc cố gắng cá những khoản tiền lớn hơn để gỡ lại khoản tiền đã mất.

5. Giảm thiểu hối tiếc

“Nhà đầu tư gặp khó khăn khi phải quên đi những chiến tích thất bại”
Ví dụ , bạn đã bán một cổ phiếu ở mức lợi nhuận kì vọng 20% và sau đó giá tiếp tục tăng. Và bạn tự nhủ bản thân “Nếu biết vậy, tôi đã đợi tiếp.” Hoặc cổ phiếu trong danh mục của bạn đang giảm điểm, bạn phải trải qua thời gian nhanh chóng bán tháo để ngừng thua lỗ.
Kết quả giao dịch quá khứ thường ảnh hưởng trực tiếp tới cách thức bạn giao dịch trong tương lai của bạn. Tất cả sự hối tiếc trên khiến bạn cảm thấy khó chịu và ức chế. Bạn cần tránh đầu tư tập trung hoặc đầu tư thận trọng hơn để không đưa ra những quyết định hối tiếc.

6. Khung phụ thuộc

Khẩu vị rủi ro của bạn được xác định bởi hoàn cảnh tài chính cá nhân, giới hạn thời gian đầu tư, và số tiền đầu tư của bạn. Khung phụ thuộc là một khái niệm đề cập đến xu hướng thay đổi khả năng chịu rủi ro dựa trên xu thế thị trường. Ví dụ, bạn không muốn chịu rủi ro cao khi thị trường đang đi xuống cũng bạn sẵn sàng chịu rủi ro cao hơn khi thị trường bắt đầu tăng điểm.
Điều này thường khiến cho các nhà đầu tư mắc phải hành động mua cao và bán thấp.

7. Cơ chế phòng thủ

Đôi khi các khoản đầu tư của bạn thua lỗ. Tất nhiên, bạn sẽ nghĩ đó không phải lỗi của bạn? Bạn suy nghĩ như vậy vì bạn đang quá tự tin . Dưới đây là một số lý do biện hộ phổ biến :
– Nếu chỉ: Nếu một điều chưa từng xảy ra, tương lai tôi chắc chắn sẽ đúng. Thật không may, nếu trường hợp ngược lại xảy ra, bạn không thể chứng minh điều ngược lại đó.
– Gần đúng: Nhưng đôi khi, gần đúng là không đủ.
– Nó chưa xảy ra: Thật không may, “thị trường có thể tiếp tục duy trì xu hướng khác với dự đoán của bạn”
– Dự báo duy nhất: Bởi vì tôi chỉ sai lầm một lần không có nghĩa tôi sẽ sai trong tất cả những lần khác?
Tham gia thị trường đầu tư khi chưa có kiến thức và thông tin rõ ràng là một trong những rủi ro mà các nhà đầu tư thường gặp phải, để hạn chế thấp nhất sự thua lỗ và đem lại lợi nhuận trong đầu tư, nhà đầu tư cần trang bị cho mình một công thức giao dịch. Tham khảo các khóa học tại Da Vinci để bạn có thể trang bị cho mình công thức đó: Khóa học đầu tư chứng khoán theo xu hướng
Bạn quan tâm: học đầu tư chứng khoán, học chơi chứng khoán, học chứng khoán cơ bản, khóa học chứng khoán